Jaarlijks vinden er tienduizenden ernstige verkeersongevallen plaats in Nederland. De meest recente statistiek stamt uit 2019; in dat jaar voltrokken zich maar liefst 21.400 verkeersongevallen met ernstig gewonden. Indien de veroorzaker schuld heeft aan het ongeluk kan de officier van justitie overgaan tot vervolging in het kader van artikel 6 Wegenverkeerswet 1994.
De reikwijdte van het wetsartikel
In het wetsartikel (art. 6 WVW) staan grofweg twee voorwaarden genoemd die leiden tot strafbaarheid. Het ongeval valt onder het wetsartikel als er een dodelijk slachtoffer gevallen is of een slachtoffer met (zwaar) lichamelijk letsel. Daarnaast moet de veroorzaker schuld hebben aan het ongeval.
Schuld uitgelegd
In het dagelijks spraakgebruik is schuld eenvoudig uit te leggen. Juridisch zit dat anders. Er zijn namelijk meerdere vormen van schuld. Schuld, zoals bedoelt in art. 6 WVW, wordt geduid als aanmerkelijke schuld. De hoogste Nederlandse rechter heeft daar de volgende uitleg aan gegeven: “een aanmerkelijke mate van verwijtbare onvoorzichtigheid.” In de praktijk komt dit meestal neer op: onachtzaamheid, onoplettendheid of het overtreden van verkeersvoorschrift (ongeoorloofd).
De rechtspraak
Het is niet altijd eenvoudig om vast te stellen of sprake is van schuld. De eerdergenoemde situaties leiden niet altijd tot schuld. De rechter zal naar meerdere omstandigheden kijken. Het oordeel is mede afhankelijk van de aard en ernst van het geheel van gedragingen van de verdachte. Alle andere relevante omstandigheden kunnen ook rol spelen. Dit klinkt wat vaag. In de praktijk zal de rechter alle omstandigheden meewegen en mede op basis daarvan uitspraak doen. De rechter kan dus bijvoorbeeld rekening houden met de (slechte) staat van het wegdek of barre weersomstandigheden.
Mogelijke straffen
Het overtreden van art. 6 WVW is een misdrijf. Welke maximumstraf van toepassing is, hangt af van de toestand van het slachtoffer. Als het slachtoffer is komen te overlijden als gevolg van het ongeval, dan is de maximumstraf drie jaar gevangenisstraf. Als het slachtoffer, als gevolg van het ongeval, lichamelijk letsel opgelopen heeft dan is de maximumstraf anderhalf jaar gevangenisstraf.
Het strafmaximum kan met de helft verhoogd worden als er sprake is van verzwarende omstandigheden. Gedacht kan worden aan: rijden onder invloed, bumperkleven, weigeren om mee te werken aan het alcoholonderzoek, stevige overschrijding van de maximumsnelheid, etc. Als de rechter oordeelt dat sprake is van roekeloosheid, dan liggen de strafmaxima aanzienlijk hoger.
Nogmaals voor de duidelijkheid: dit zijn maximumstraffen. Doorgaans zal een taakstraf en een ontzegging van de rijbevoegdheid meer voor de hand liggen. Toch zijn gevangenisstraffen niet ongebruikelijk. Hierbij geldt als uitgangspunt: hoe hoger de mate van schuld en hoe zwaarder de gevolgen voor het slachtoffer, des te groter is de kans op een gevangenisstraf.
